پیشینه ومبانی نظری تحقیق پرخاشگری در کودکان و نوجوانان و درمان آن
پرخاشگری در کودکان و نوجوانان و درمان آن
پرخاشگری :
محققان علوم رفتاری در کشورهای مختلف هرگز تعریف روشن و واحدی از مفهوم پرخاشگری ارائه نداده اند زیرا تعریف پرخاشگری تحت تاثیر فرهنگ ، تجربه واعتقادات جوامع متفاوت است ( ایزدی طامه وهمکاران ، 1389 : 185 ). به هر حال رفتارهای پرخاشگرانه یکی از مشکلات اجتماعی مهم و اساسی درهرجامعه است که به دلیل اهمیت آن بخصوص دردوران کودکی ونوجوانی توجه ویژه ای می شود . درزیر به مهمترین تعاریف ارائه شده در خصوص پرخاشگری اشاره می شود :
از دیدگاه ارونسون ( 1387 ) پرخاشگری رفتارآگاهانه ای است که هدفش اعمال دردورنج جسمانی یا روانی باشد . به عبارت بهتر عمل آگاهانه ای است که باهدف واردآوردن صدمه و رنج انجام می گیرد . این عمل ممکن است بدنی یا کلامی باشد . خواه در نیل به هدف موفق بشود یا نشود ، در هر صورت پرخاشگری است . هیلگارد و اتکینسون ( 1385 ) پرخاشگری را رفتاری می دانند که قصد آن صدمه زدن ( جسمانی و کلامی ) به فرد دیگر یا نابود کردن دارایی آنهاست . مفهوم اساسی در این تعریف قصد است . اگر کسی پای شمارالگد می کند قصد وی نشان دهنده پرخاشگرانه بودن یا نبودن رفتار است . به طور کلی رفتار پرخاشگرانه واجد چهار شرط زیر است :
الف ) فردی که رفتارش توام با پرخاشگری است آن رفتار را عمداٌانجام می دهد .
ب ) آن رفتار در رروابط بین فردی که حاکی از تعارض یا ناکامی باشد رخ می دهد .
پ ) شخصی که دارای رفتار پرخاشگرانه است قصدش برتری یافتن بر فردی است که مقابل او رفتار پرخاشگرانه داشته است .
ت ) شخصی که چنین رفتاری از او سر می زند یا در جهت جدال تحریک شده یا حد اعلای شدت ، آن مسیر را پیموده است ( ایزدی طامه و همکاران ، 1389 : 187 ( .
با توجه به جمیع تعاریف مربوط به پرخاشگری مهمترین مفاهیم مستتر در این تعاریف عبارتند از :
- نیتمندی : رفتار پرخاشگرانه همراه با قصد و نیت صورت می گیرد .
- جلوه رفتاری : عامل پرخاشگری به نوعی ( کلامی یا جسمانی ) قصد و نیت خود را آشکار می سازد .
- قربانی : پرخاشگری همواره معطوف به شخصی یا چیزی می باشد .
پرخاشگری به طورکلی به دونوع پرخاشگری خصمانه وپرخاشگری وسیله ای تقسیم می شود . پرخاشگری خصمانه عملی پرخاشگرانه است که ازاحساس خشم ناشی می شود وهدفش اعمال درد و آسیب است . اما در پرخاشگری وسیله ای قصد و نیت آسیب رساندن به شخص دیگر وجود دارد ، لیکن آسیب رسانی به عنوان وسیله ای برای رسیدن به هدفی غیراز ایجاد درد و رنج صورت می گیرد ( ارونسون ، 1387 : 275 ).
پرخاشگری خصمانه شامل دو حالت پرخاشگری آشکار وپرخاشگری رابطه ای می باشد . در پرخاشگری آشکار کودک به دیگران صدمه بدنی وارد می کند یااو را به چنین صدمه ای تهدید می کند . مثلا